Van onderwijscongres naar onderwijsresultaat?
| starnieuws | Door: Redactie
Het onderwijscongres in 2013. In de afgelopen tien jaar heeft Suriname meerdere onderwijsbijeenkomsten gehouden: het internationale onderwijscongres in 2013, de nationale onderwijsdialoog in 2019, opnieuw een onderwijscongres in 2023, en in 2025
een themavergadering van De Nationale Assemblee (DNA). Telkens stonden hervorming, kwaliteit en toekomstbestendigheid van het onderwijs centraal. Maar ondanks alle inspanningen en rapporten is de situatie in 2025 nog steeds zorgelijk.Parlement 'geschokt'Aanleiding voor de themavergadering van DNA was een voorlopige scan van minister Dirk Currie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, die grote schrik veroorzaakte in het parlement. Dit is opmerkelijk: parlementariërs wonen immers zelf in Suriname, hebben vaak kinderen op school en kennen de jaarlijkse onderwijsresultaten. Het is moeilijk te begrijpen dat de problemen pas in 2025 als een verrassing worden ervaren.Kritische vragen:√ Zijn de aanbevelingen van eerdere congressen wel
serieus genomen?√ Heeft men stilgestaan bij invloeden van buitenaf, zoals sociale media, de COVID-pandemie en de financiële crisis?√ Is er voldoende gekeken naar de effecten van migratie en de aantrekkingskracht van het buitenland op onderwijskrachten?Het onderwijscongres van 2013Tijdens het internationale onderwijscongres van november 2013 presenteerde toenmalig DNA-voorzitter Jennifer Geerlings-Simons een breed onderwijsplan. Zij legde de nadruk op identiteit, begrip tussen etnische groepen en de rol van leerkrachten. Docenten moesten volgens haar erkend worden als een bijzondere beroepsgroep, met een academisch inkomen als recht en zonder de noodzaak om steeds bij te studeren om meer te verdienen.Twaalf jaar later, in 2025, is de situatie onveranderd: leerkrachten hebben nauwelijks ruimte voor studie, leven vaak in een overlevingssituatie en zoeken steeds vaker hun heil in het buitenland.De onderwijsdialoog van 2019In april 2019 organiseerde minister Lilian Ferrier een nationale dialoog over de hervorming van lager en voortgezet onderwijs. Zij benadrukte dat de hele structuur van het onderwijs moest veranderen en pleitte voor meer ruimte om talenten van kinderen te ontwikkelen. Belangrijke thema’s waren meertaligheid, de competenties die leerlingen in de 21e eeuw nodig hebben, en de rol van leerkrachten en schoolleiders in een vernieuwd systeem.Ferrier wilde het onderwijs in lijn brengen met internationale verplichtingen, maar ook beter laten aansluiten bij de leefwereld van leerlingen. De intenties waren ambitieus, maar de uitwerking bleef uit.Het congres van 2023In oktober 2023 volgde opnieuw een onderwijscongres met het thema Samen Onderwijs Toekomst Bouwen. Drie documenten werden gepresenteerd:√ Onderwijscongres: naar krachtig, eigentijds onderwijs voor elk Surinaams kind.√ Nationaal Onderwijsbeleidsplan Suriname 2024-2031.√ Van Silhouet naar Stralend Gelaat: een inspirerend betoog voor onderwijsvernieuwing in Suriname.Hoewel de inhoud veelbelovend klonk, leverden deze plannen in de praktijk weinig concrete verbeteringen op. Volgens Nerkust hebben drie congressen in tien jaar vooral veel geld gekost, maar nauwelijks tastbare resultaten opgeleverd.Geen experimenten met kwaliteitVoorkomen moet worden voor simplistische oplossingen. Het idee om via korte cursussen mensen op te leiden tot leerkracht noemt hij onverantwoord. In de opleiding tot leraar zijn pedagogiek en didactiek essentiële vakken, waarvoor geen onvoldoende mag worden behaald. Experimenteren met de kwaliteit van docenten betekent spelen met de toekomst van kinderen.Strategische beroepsgroepenGewezen wordt op het inzicht van wijlen president Jules Wijdenbosch, die onderwijzers en verpleegkundigen bestempelde als “strategische groepen.” Zij zijn volgens hem onmisbaar in elke samenleving, beschikken over specifieke deskundigheid en hebben internationaal een grote aantrekkingskracht. Juist vanwege die waarde is de kans op “kennisvlucht” groot: hoogopgeleide leerkrachten en verpleegkundigen verlaten Suriname voor betere kansen elders.Anno 2025 is deze voorspelling werkelijkheid geworden. Zowel de onderwijs- als de gezondheidssector kampen met een diepe crisis, grotendeels door het wegtrekken van geschoold personeel.Kennisvlucht als centraal probleemDe grootste uitdaging voor parlement en overheid is het indammen van kennisvlucht. Mensen volledig tegenhouden om te migreren is onmogelijk, maar de achterblijvers moeten in hun eigen land een fatsoenlijk bestaan kunnen opbouwen. Alleen dan kan de vicieuze cirkel van vertrek en tekorten worden doorbroken.De themavergadering van DNA moeten zich niet beperken tot het benoemen van de problemen, maar ook strategieën ontwikkelen om structureel perspectief te bieden. Zonder structurele verbetering in beloning, werkdruk en toekomstmogelijkheden blijft onderwijs – net als de gezondheidszorg – in een neerwaartse spiraal.ConclusieTien jaar onderwijscongressen en dialogen hebben de samenleving veel tijd, energie en geld gekost, maar weinig resultaat opgeleverd. Het parlement toont zich nu geschokt, maar de problemen zijn al jarenlang zichtbaar: tekortschietende resultaten, demotivatie onder leerkrachten en voortdurende kennisvlucht.De rode draad uit de onderwijsbijeenkomsten – erkenning van de cruciale rol van docenten, modernisering van het systeem en aansluiting bij de leefwereld van leerlingen – is nooit concreet uitgewerkt. Daardoor blijft het onderwijs steken in plannen en rapporten.Als Suriname werkelijk wil investeren in de toekomst, dan moet onderwijs niet langer gezien worden als een terugkerend discussiepunt, maar als een strategisch speerpunt. Dat vereist politieke moed, structurele investeringen en respect voor leerkrachten als fundament van de samenleving.Samenvatting in cijfers:√ 2013: internationaal congres met lange termijn onderwijsplan → geen opvolging.√ 2019: nationale dialoog met nadruk op hervorming en meertaligheid → geen doorbraak.√ 2023: congres met beleidsdocumenten en toekomstvisies → geen tastbare resultaten.√ 2025: parlement 'geschokt' door situatie onderwijs → crisis blijft.
De kernvraag blijft: wanneer volgt er eindelijk onderwijsresultaat?
Marcellino NerkustGepensioneerd docent hbo-niveauFols-president
U kunt het gehele artikel hier downloaden.
Documenten: Van_onderwijscongres_naar_onderwijscongres_naar_themavergadering_naar_onderwijscongres.pdf| starnieuws | Door: Redactie
