Debipersad op VES-nieuwjaarsreceptie: ‘Afgelopen jaar gematigd economisch herstel, stabiliteit, maar fragiele economie’

Het verkiezingsjaar 2025 wordt volgens hem cruciaal. Hoewel de positieve reviews van het Internationaal Monetair Fonds aangeven dat Suriname richting stabiliteit koerst, wil dat niet zeggen dat de economie gezond is. Integendeel, die is erg fragiel. De hoop is dan ook op de toekomstige olieproducties in 2028 en de effecten van investeringen die in aanloop daarnaartoe worden gedaan. Maar de VES-voorman benadrukte – overigens, niet voor de eerste keer – dat als er geen prudent en vooral transparant beleid wordt gevoerd, de olie in de bodem van het land een vloek zal blijken te zijn.

Debipersad, die 2024 de review liet

passeren, zei dat de regering vooral te kampen heeft met uitdagingen als de inefficiëntie bij het genereren van inkomsten door de overheid. Daardoor lopen de inkomsten van de staat achter op de uitgaven, zoals aangegeven in de begroting.

Een heikelpunt dat de gematigde economie typeert, is de gebrekkige diversificatie en de hoge schuldenlast die de vooruitgang van de economie beperken. De matige economische groei wordt dan ook aangedreven door de gekoesterde hoop en het uiteindelijk uitspreken van het finale investeringsbesluit (FID) door TotalEnergies voor blok 58, waar in 2028 de olieproductie definitief moet resulteren in meer inkomsten voor de staat.

Dit brengt

niet alleen hoop op een betere toekomst, maar ook de gelegenheid om duurzame groei vast te leggen en te versterken. De VES-voorman bendrukte het belang van transparantie in contracten, waaronder ook de FID. “Hiermee scheppen we duidelijkheid over de ambities en doelen die worden nagestreefd binnen het contract. Dit geldt ook voor toekomstige FID’s, want de economie leert ons dat openheid een vereiste en randvoorwaarde is voor een gelijke en eerlijke concurentie bij bedrijven.”

IMF-reviews

Net als in de laatste vier reviews van het IMF vindt ook de VES dat het verminderen van de schuldenlast belangrijk is om de economie te diversificeren en alle andere problemen die structureel zijn geworden aan te pakken. De beoordelingen van het IMF laten zien dat er een betere balans moet komen in de staatsfinanciën. “Het is noodzakelijk te gaan kijken naar schuldreductie vooral internationaal.” De positieve IMF-reviews hebben geleid tot het vrijgeven van leningen door het IMF tot een waarde van 185 miljoen US dollar in 2024.

Voor 2025 is er een geplande negende beoordeling. Debiersad wijst erop dat die zal plaatsvinden in de context van het verkiezingsjaar. De resultaten van die beoordeling zijn cruciaal en zullen bepalen of Suriname voldoende vooruitgang heeft geboekt met het IMF-programma en hoe succesvol het is geweest.

Enkele indicatoren zijn een verdere daling van de inflatie. Hoewel dit positief is, voelt de burger het niet in haar portemonnee. Ook wordt er een economische groei – en wel op basis van olie- en gasprojecten – verwacht van rond de 4 procent.

Werkloosheid

Hoewel in Suriname er geen exacte metingen zijn gedaan over de werkloosheid blijkt die hoog ten opzichte van de Caribische en Latijns-Amerikaanse omgeving. Die moet omlaag. Een kenmerk daarbij is dat die ligt in de context van een ongekende informele sector. Hierdoor is niet precies duidelijk wat gaande is in de economie.

De staatsschuld daalde procentueel van 90 procent van het bruto binnenlands product in 2023 naar 87 procent in 2024. De verwachting is dat die verder zal dalen, evenwel zei Debipersad dat de staatschuld in 2024 nominaal verder is opgelopen met meer dan één miljard Surinaamse dollar. Het blijft een uitdaging om op een verantwoorde manier af te komen van de schuld. “Welke regering na 25 mei ook komt, deze zal hiermee te maken hebben.”

Wisselkoers

Na een periode van rust op het wisselkoers front, is er in het laatste kwartaal van 2024 weer een opwaartse trend te merken, waarbij de wisselkoers steeg van ergens rond de SRD 28 naar haast SRD 36 voor een Amerikaanse dollar. Volgens de VES-voorman een grote sprong in een tijdsbestek van acht tot negen maanden. Voor de samenleving betekent dit dat er iets schort aan de economie.

De verdraaiingen met economische data geeft veel minder satisfactie, zei Debipersad en roept gevoelens uit het verleden op waarbij de koers, na de verkiezingen, sprongen omhoog maakte. De VES-voorzitter heeft dan ook een beroep gedaan op de monetaire autoriteiten om de samenleving hiertegen te behoeden, zeker met de steeds dalende koopkracht.

In lijn met de IMF-beoordelingen kan worden gesteld dat Suriname op weg is naar stabiliteit, maar er financieel-economisch nog erg fragiel voor staat. De positieve macro-economische cijfers kunnen micro-economisch niet worden verklaard. Hierdoor gaan huishoudens en bedrijven zich steeds meer afvragen als het goed gaat in de economie en als het ooit nog goed komt.

Debipersad: “De vele populistische beleidsmaatregelen in het afgelopen jaar zijn en brengen vele risico’s met zich mee. De populistische maatregelen die vooruitgang hebben geboekt, kunnen gemakkelijk afbreken en zullen tot veel pijn lijden binnen gezinnen, bedrijven en de totale gemeenschap.”

De noodzaak voor een nieuw IMF-programma wordt daarom steeds vaker aanbevolen door de Suriname Economic Oversight Board. Volgens Debipersad kan een nieuw programma kans bieden om voort te bouwen op de huidige hervormingen en structurele uitdagingen. Echter, een IMF-programma is niet alles. “We moeten constateren dat in vele landen met een IMF-programma, er weinig aandacht is voor reële sectoren en voor diversificatie.”

Debipersad zei dat het aanpakken van de structurele armoede een grote uitdaging blijft voor deze en de toekomstige regering. “Alleen wanneer die duurzaam wordt beteugeld en de productie structureel wordt aangepakt, kan sprake zijn van economische en bestuurlijke stabiliteit.”