WHO: Covid-noodsituatie is voorbij

Forensen met gezichtsmaskers fietsen door een straat in het centrale zakendistrict in Beijing. (Foto: AP)

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft haar beoordeling van de pandemie van het coronavirus naar beneden bijgesteld en zei dat het niet langer kwalificeert als een wereldwijde noodsituatie. De actie maakt een verklaring ongedaan die voor het eerst werd gedaan op 30 januari 2020, toen de ziekte nog

niet eens de naam Covid-19 had gekregen en er geen grote uitbraken waren buiten China.WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus zei dat de pandemie "al meer dan een jaar een neerwaartse trend vertoont, waarbij de immuniteit van de bevolking toeneemt door vaccinatie en infectie." Dat, zei hij, heeft de meeste landen in staat gesteld "weer tot leven te komen zoals we dat kenden vóór Covid-19", wat betekent dat het ergste deel van de pandemie voorbij is.Tedros zei dat de WHO en haar experts van de noodcommissie het afgelopen jaar Covid-19-gegevens hebben geanalyseerd om te beslissen wanneer de tijd rijp is om het alarmniveau te verlagen. Donderdag adviseerden de experts Tedros dat Covid-19 niet langer kwalificeert als een wereldwijde noodsituatie en de chef van de WHO zei dat hij dat advies accepteerde.Praktische effectenVoor de gemiddelde mens verandert er niets. De classificatie van een gezondheidsbedreiging als een wereldwijde noodsituatie is bedoeld om politieke autoriteiten te waarschuwen dat er een "buitengewone" gebeurtenis is die een gezondheidsbedreiging voor andere landen kan vormen en een gecoördineerde reactie vereist om deze in te dammen. De noodverklaringen van de WHO worden meestal gebruikt als een internationale SOS voor landen die hulp nodig hebben. Ook kunnen ze landen aansporen om speciale maatregelen te nemen om ziekten te bestrijden of om extra geld vrij te maken.Veel landen, waaronder Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en de VS, hebben al lang veel van hun beperkingen uit het pandemische tijdperk laten vallen. De VS beëindigt donderdag de noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid, die Dr. Rochelle Walensky vrijdag aanhaalde bij de aankondiging van haar besluit om volgende maand te vertrekken als hoofd van de Centers for Disease Control and Prevention.Covid-19 nog steeds pandemieHoewel WHO-chef Tedros zei dat de noodsituatie met het coronavirus voorbij was, waarschuwde hij dat het virus niet meer weg te denken is en dat er nog steeds duizenden mensen per week sterven. "Het risico blijft bestaan dat er nieuwe varianten opduiken die nieuwe pieken in gevallen en sterfgevallen veroorzaken", zei Tedros. "Wat dit nieuws betekent, is dat het tijd is voor landen om over te stappen van de noodmodus naar het beheersen van Covid-19 naast andere infectieziekten."In april waren er bijna 3 miljoen gevallen en meer dan 17.000 doden gemeld, waaronder pieken in Zuidoost-Azië en het Midden-Oosten, merkte het bureau van de Verenigde Naties op.Onduidelijk beëindiging Covid-19 pandemieDr. Michael Ryan, hoofd noodgevallen van de WHO, zei dat het coronavirus nog steeds een bedreiging voor de volksgezondheid vormt en dat de voortdurende evolutie ervan toekomstige problemen kan veroorzaken. "Het duurde tientallen jaren voordat het pandemische virus van 1918 verdween", zei hij, verwijzend naar de Spaanse griep waaraan naar men aanneemt minstens 40 miljoen mensen het leven hebben gekost."Pandemieën eindigen pas echt als de volgende pandemie begint", zei hij. Ryan zei dat hoewel Covid-19 zich nog heel lang onder mensen zal blijven verspreiden, het dit doet met een veel lager dreigingsniveau waarvoor geen buitengewone maatregelen nodig zijn om de verspreiding van het virus tegen te gaan.NoodgevalDe WHO heeft eerder wereldwijde noodsituaties uitgeroepen voor uitbraken van de Mexicaanse griep, Zika, Ebola, polio en mpox, voorheen monkeypox genoemd. Bijna negen jaar geleden werd polio vastgesteld. De noodtoestand is blijven bestaan, zelfs nu ambtenaren eraan werken om de ziekte uit een kleiner aantal landen te bannen.Afgelopen juli verklaarde WHO-chef Tedros de explosieve verspreiding van mpox naar tientallen landen als een wereldwijde noodsituatie, waarmee hij de noodcommissie negeerde die hij had bijeengeroepen om de situatie te beoordelen. De ziekte bereikte kort daarna een hoogtepunt in Europa en Noord-Amerika, maar blijft technisch gezien een wereldwijde noodsituatie.VoorzorgsmaatregelenGezondheidsfunctionarissen zeggen dat het virus nergens heen gaat en adviseren mensen zich te laten vaccineren, inclusief boosterdoses als ze daarvoor in aanmerking komen. Hoewel veel van de maatregelen die op het hoogtepunt van de pandemie werden gezien – inclusief maskers en sociale afstandelijkheid – zijn niet vereist, behalve in bepaalde omgevingen, zoals ziekenhuizen of verpleeghuizen, zeggen functionarissen dat mensen met andere gezondheidsproblemen of een gecompromitteerd immuunsysteem misschien nog steeds willen doorgaan met enkele van die voorzorgsmaatregelen.In tegenstelling tot in de beginjaren van Covid-19 hebben hoge immunisatieniveaus, zowel door vaccinatie als door eerdere infectie, de verspreiding van ziekten drastisch verminderd.Simon Clarke, universitair hoofddocent microbiologie aan de Britse Universiteit van Reading, waarschuwde tegen mensen die alle Covid-19-beschermingsmiddelen laten vallen."De boodschap aan het publiek moet nog steeds zijn: wees voorzichtig en denk aan anderen. Als je ziek bent met een luchtweginfectie, zoals een zware hoest, breng dan geen anderen in gevaar, vooral niet degenen die kwetsbaar zijn," zei hij. "Als je een Covid-infectie doorgeeft, zal niemand je dankbaar zijn. Als je fit en jong bent, kan Covid nog steeds smerig zijn en als je oud en zwak bent, kan het je doden."