Turkije beslist in tweede ronde: Erdogan of Kilicdaroglu

Aanhangers van de Turkse president Tayyip Erdogan wonen een bijeenkomst bij, voorafgaand aan de presidentiële tweede ronde van vandaag 28 mei, in Istanbul, Turkije (Foto: Reuters)

Turken stemmen vandaag in een gedenkwaardige presidentiële tweede ronde om te beslissen of Recep Tayyip Erdogan na 20 jaar aan de macht moet blijven. Zijn uitdager Kemal Kilicdaroglu, gesteund door een brede alliantie van de

oppositie, beschouwt de stemming als een referendum over de toekomstige koers van Turkije.De president, die favoriet is om te winnen, belooft een nieuw tijdperk dat het land zal verenigen rond een "Turkse eeuw".Maar het meest urgente probleem is de ongebreidelde inflatie en een crisis in de kosten van levensonderhoud.Stembureaus openen om 08:00 uur en sluiten om 17:00 uur. De grote stemming van expats, uitgevoerd over de hele wereld, is al afgelopen.De opkomst in de eerste ronde was een indrukwekkende 88,8% en de voorsprong van Erdogan was 2,5 miljoen stemmen. Daarom hebben beide kandidaten hun oog laten vallen op de acht miljoen die niet hebben gestemd - maar dit keer wel konden.Voorafgaand aan de tweede ronde beschuldigde Kilicdaroglu zijn rivaal van vals spel door zijn sms-berichten aan kiezers te blokkeren terwijl de berichten van de president doorgingen.Oppositiepartijen zetten een leger vrijwilligers in om ervoor te zorgen dat er geen stemfraude plaatsvindt.Internationale waarnemers spraken van een ongelijk speelveld na de eerste ronde. Maar er was geen suggestie dat eventuele onregelmatigheden bij het stemmen het resultaat zouden hebben veranderd.Kilicdaroglu beloofde een heel andere stijl van presidentschap op de laatste dag van zijn campagne: "Ik heb geen interesse in het leven in paleizen. Ik zal leven zoals jij, bescheiden... en je problemen oplossen."Het was een uithaal naar het enorme vorstelijke complex van Erdogan aan de rand van Ankara, waar hij naartoe verhuisde toen hij in 2014 van premier naar president overstapte. Nadat hij in 2016 een mislukte staatsgreep had overleefd, kreeg hij uitgebreide bevoegdheden, arresteerde hij tienduizenden mensen en nam de controle over de media.Het was dan ook beladen met symboliek toen hij zaterdag een campagnebezoek bracht aan het mausoleum van een door het leger geëxecuteerde premier na een staatsgreep in 1960. "Het tijdperk van staatsgrepen en junta's is voorbij", verklaarde hij, waarmee hij de huidige stabiliteit van Turkije koppelde aan zijn eigen autoritaire heerschappij.Turkije is echter diep gepolariseerd, waarbij de president afhankelijk is van een achterban van religieuze conservatieven en nationalisten, terwijl de aanhangers van zijn tegenhanger voornamelijk seculier zijn - maar velen van hen zijn ook nationalistisch.Dagenlang wisselden de twee mannen beledigingen uit. Kilicdaroglu beschuldigde de president van lafheid en het verbergen van eerlijke verkiezingen; Erdogan zei dat zijn rivaal aan de kant van "terroristen" stond, verwijzend naar Koerdische militanten.Maar na dagen van opruiende retoriek over het naar huis sturen van miljoenen Syrische vluchtelingen, keerde de oppositiekandidaat terug naar het belangrijkste probleem van Turkije: de economische crisis, en in het bijzonder het effect ervan op armere huishoudens.Een 59-jarige vrouw en haar kleinzoon voegden zich bij hem op het podium om uit te leggen hoe het nu onmogelijk was om van haar maandsalaris van 5.000 lira (US$ 250) te leven, aangezien haar huur was gestegen tot 4.000 lira (US$ 200) .Het is misschien in scène gezet, maar dit is het verhaal in heel Turkije, met een inflatie van bijna 44% en salarissen en staatssteun die geen gelijke tred houden.Economen zeggen dat het Erdogan-beleid om de rentetarieven te verlagen in plaats van ze te verhogen, de zaken alleen maar erger heeft gemaakt.De Turkse lira heeft een laagterecord bereikt, de vraag naar vreemde valuta is enorm gestegen en de netto deviezenreserves van de centrale bank zijn voor het eerst sinds 2002 negatief.Ten oosten van Ankara zijn in Kirikkale glimmende torenflats verrezen. Het ziet eruit als bloeitijd voor deze stad, geleid door de partij van de president. Maar veel mensen hier hebben het moeilijk.Fatma runt al 13 jaar een kapperszaak, maar de afgelopen twee jaar is het werk opgedroogd en zijn de kosten van huur en haarproducten enorm gestegen.Ze stemde op een ultranationalistische kandidaat die derde werd, en vertrouwt de twee overgebleven mannen in de race niet.Een paar deuren verderop in de straat werkt Binnaz op een naaimachine in een kledingreparatiewerkplaats.Mensen kunnen zich geen nieuwe jurken veroorloven, dus verdient ze veel meer, ook al is haar maandelijkse huur verdrievoudigd tot 4.000 lira. Ondanks de geteisterde economie van Turkije stelt ze haar vertrouwen in de president.Buiten een supermarkt zegt Emrah Turgut dat hij ook bij Erdogan blijft omdat hij geen vertrouwen heeft in de andere optie en de ongegronde beweringen van de president gelooft dat de grootste oppositiepartij samenwerkt met terroristen.De op één na grootste oppositiepartij van Turkije, de HDP, ontkent elke link met de militante PKK, maar president Erdogan heeft hun steun voor de rivaliserende kandidaat gebruikt om een link met terroristen te suggereren.Wie zondag ook wint, het Turkse parlement is al stevig in de greep van Erdogans islamistisch gewortelde AK-partij en haar extreemrechtse nationalistische bondgenoot, de MHP.De AKP heeft ook het jongste parlementslid, dat aan de vooravond van de presidentsverkiezingen in het parlement arriveerde.Zehranur Aydemir (24) gelooft dat als hij wint, hij de basis zal leggen voor een eeuw waarin Turkije een wereldmacht zal worden: "Nu Turkije een grotere visie heeft, kan het groter dromen."Het is weer een grandioos Erdogan-project, maar de Turkse economie zal waarschijnlijk een dringender taak blijken te zijn, wie er ook wint.