Suriname stijgt plek op ‘Democratie Index’

Suriname is ten opzichte van 2021 gestegen op de jaarlijkse Democratie Index van de Economy Intelligence Unit (EIU) van The Economist, een gezaghebbend Brits weekblad. Op de wereldranglijst is Suriname met een score van 6,95 gestegen van de 49ste naar de 48ste plaats. Het land ging op de regionale lijst van de achtste naar de zesde plek. De score in 2021 was 6,82.

door Ivan Cairo

Suriname wordt gekwalificeerd als een ‘flawed democracy’, een gebrekkige democratie. De hoogste score krijgt het land voor het ‘electoraal proces en pluralisme’. Het functioneren van de regering/overheid scoorde 6,43, terwijl dat in 2021 nog 6,07 was.

‘Politieke participatie’ en ‘politieke cultuur’ bleven stationair op respectievelijk 6,11 om 5,00. Bij ‘burgerlijke vrijheden’ ging de score iets omhoog van 7,35 naar 7,65.

Regio

De EIU constateert dat voor het zevende opeenvolgende jaar Latijns-Amerika en het Caribisch Gebied een daling ten aanzien van de democratie doormaken, waarbij de gemiddelde score 5,79 is ten opzichte van 5,83 in 2021. De daling van de algemene score doet zich voor ondanks een brede stijging van de scores met betrekking tot het opheffen van de pandemie-gerelateerde beperkingen die de burgerlijke vrijheden hadden aangetast. Echter, deze verbeteringen worden tenietgedaan door een sterke verslechtering van de scores in een handvol landen in 2022.

Suriname wordt gekwalificeerd als een ‘flawed democracy

De landen die de achteruitgang in 2022 veroorzaakten zijn: Haïti (-0,68), El Salvador (-0,66) en Mexico (-0,32). Peru (-0,17) en Brazilië (-0,08) hadden meer bescheiden dalingen. De dalende score van Peru heeft gemaakt dat de kwalificatie werd gebracht van een “hybride regime” naar een “gebrekkige democratie”.

Positief is dat Chili zijn status van “volledige democratie” terugkrijgt, aangezien de Covid-19-beperkingen zijn opgeheven. Van de 24 gemeten landen zijn de scores voor dertien gedaald ten opzichte van 2021, negen gestegen en twee gelijk gebleven.

Latijns-Amerika en het Caribisch gebied blijven de regio met de hoogste gemiddelde score buiten Noord-Amerika en West-Europa. De score van de regio wordt versterkt door enkele van ’s werelds sterkste democratieën, zoals Uruguay, Costa Rica en Chili, maar ze vertegenwoordigen slechts 4 procent van de totale bevolking van de regio.

Ondertussen leeft 45 procent van de regio in een land dat een hybride of een autoritair regime is. Bovendien woont 62 procent van de Latijns-Amerikanen in een land waarvan de score in 2022 is gedaald.

Het opdelen van Latijns-Amerika en het Caribisch Gebied in de samenstellende subregio’s (Zuid- en Midden-Amerika en het Caribisch Gebied) laat een groeiende tweedeling zien in de kwaliteit van de democratie in de twee subregio’s. Zuid-Amerika kende een scherpe daling van de score in 2021, grotendeels als gevolg van de impact van de pandemie, maar in 2022 steeg de score van de regio toen de beperkingen werden opgeheven.

Midden-Amerika en het Caribisch gebied daarentegen laten vanaf 2018 een consistente daling van hun score zien, grotendeels als gevolg van de ontwikkelingen in Mexico en Nicaragua. Mexico werd in 2018 gedegradeerd tot een hybride regime, terwijl Nicaragua in datzelfde jaar een autocratie werd.

Transnationale drugskartels

De zwakke capaciteit van de staat is een belangrijke oorzaak van de lage scores van de regio met betrekking tot het functioneren van de overheid en de politieke cultuur. Op enkele uitzonderingen na hebben Latijns-Amerikanen weinig vertrouwen in staatsinstellingen; de regio is de thuisbasis van enkele van ’s werelds meest ongelijke en corrupte landen.

De capaciteit van de staat is ook verzwakt door de groei van transnationale criminele organisaties, met name in verband met de handel in verdovende middelen. In de sterkste democratieën van de regio, zoals Chili en Uruguay, leidde dat zelfs tot hoge niveaus van misdaad en corruptie.

De regio is, aldus het rapport, een wereldwijd knooppunt voor transnationale drugskartels, die een grote bedreiging vormen voor de democratie. Drugshandel tast de staatscapaciteit aan door corruptie buitengewoon lucratief te maken en het gebruik van geweld door niet-statelijke actoren uit te breiden, wat op zijn beurt leidt tot uitholling van burgerlijke vrijheden, aangezien regeringen proberen tegemoet te komen aan de eisen van burgers voor meer veiligheid.

Eén van de landen in de regio die in 2022 werd getroffen door drugshandel was Ecuador. In november beleefde het land een golf van geweld door drugsbendes die protesteerden tegen de inspanningen van de regering om drugsgerelateerd geweld in de overvolle gevangenissen van het land te verminderen. Draconische maatregelen om de stijgende misdaadcijfers in de regio aan te pakken, verhogen het risico van sluipend autoritarisme.

Haïti

Het meest extreme geval van verzwakking van de staatscapaciteit in de regio is Haïti, dat in 2022 de sterkste daling van de regio ervaart (en de op twee na slechtste wereldwijd) en een  totale ineenstorting van de staat dreigt. Haïtianen zijn nog steeds aan het bijkomen van de nasleep van de moord op de voormalige president, Jovenel Moïse, in juli 2021.

Interim-premier Ariel Henry is er niet in geslaagd de controle van de staat te herstellen over delen van het land en de overheid heeft terrein verloren aan zwaarbewapende bendes, velen verbonden met netwerken van drugshandel. Henry slaagde er ook niet in verkiezingen uit te schrijven, wat leidde tot aanzienlijke verlagingen van de score.