Patricia Etnel: ‘Ik ben gewoon consequent gebleven’

Haar rappe tong heeft NPS-parlementariër Patricia Etnel de afgelopen periode vaak midden in de belangstelling geplaatst. Aan de ene kant heeft dat gevolgen voor haar betrokkenheid binnen de coalitietop, maar aan de andere kant heeft zij een bepaalde groep die achter haar staat en haar ondersteunt. “Maar zie je deze twee benen, ze moeten op de grond blijven en mijn ogen staan wijd open”, zegt Etnel, terwijl ze haar oogbollen met haar handen wijd openspert en zich van levendige mimiek bedient.

door Euritha Tjan A Way

In de Surinaamse politiek en zeker in het parlement lijkt kadaverdiscipline een soort traditie te zijn

geworden; de coalitie is vóór de regering en de oppositie tegen. Daartussen was er af en toe grijs gebied, maar het overgrote deel van de parlementariërs stemt al sinds jaar en dag disciplinair. In de afgelopen tijd heeft Etnel steeds vaker laten zien dat zij geen voorstander is van deze vorm van werken. “Ik doe slechts mijn grondwettelijke taak als parlementariër, ik controleer de regering.”

Toch is het niet zo dat zij tijdens haar eerste termijn (2015-2020) in het parlement, zo luid en duidelijk haar mening gaf. “Inderdaad, maar ik heb tijdens de vorige regeringsperiode gezien wat voor gevolgen het heeft als parlementariërs hun grondwettelijke taak niet naar behoren uitvoeren en de hielen van de regering blijven likken. Het brengt het volk aan de rand van de afgrond. Ik wil dat niet op mijn geweten hebben, dus ik pak het anders aan.”

“Efu na politiek ben de mi eindstation en efu na politiek ben seti mi kon, dan zou ik in de problemen kunnen komen ja”

Volgens Etnel pakt ze het op deze manier aan omdat zij niet tegen onrecht kan en omdat ze altijd haar mening geeft, weliswaar respectvol. “En dat weten de mensen binnen de NPS van mij”, klinkt het vastberaden.

Oppositie in coalitie

In januari 2022 maakte Etnel publiekelijk bekend dat zij niet meer zou behoren tot de coalitie. Ze blijft in de NPS, maar zou oppositie voeren tegen de VHP. Dat kwam nadat, volgens haar, een bepaald scenario tegen haar en haar zoon werd uitgevoerd vanwege uitspraken in een nieuwsuitzending. Ze liet daarbij weten tegen de grondconversie te zijn en heeft uitspraken gedaan over president Chandrikapersad Santokhi die haar niet in dank zijn afgenomen.

Men heeft haar optreden een jaar terug bestempeld als emotioneel. “Ieder mens heeft emoties, anders ben je dood. Maar ik heb wel geleerd uit die situatie. Daarvoor ben ik ook mens. Maar mijn standpunt is niet alleen gebaseerd op dat moment. Er is daarvoor ook heel veel gebeurd om mij tot dit besluit te brengen en ik sta er nog steeds achter.”

Etnel kiest er dus voor niet meer naar het coalitieoverleg te gaan en wordt ook categorisch uitgesloten. “Vrijwel niemand van de VHP zegt mij meer iets en mensen bemoeien ook niet meer met mij. Ik vind dat geen probleem. Belangrijk is dat ik op de hoogte ben van wat er in het land gebeurt en dat ik daardoor mijn werk ook naar behoren kan doen. De rest zal me een worst wezen.”

NPS uit/in

De onvrede van Etnel met de besluitvorming in de regeringstop kwam vooral tot uiting op weg naar het NPS-congres dat werd gehouden op 30 oktober. Ze ging in tegen het uitdrukkelijke verzoek van de erevoorzitter van de partij, voormalig president Ronald Venetiaan om Santokhi niet in de steek te laten; de NPS moest volgens haar uit de coalitie.

Het congres erkende haar bezorgdheid, maar besloot dat de NPS in de coalitie zou blijven. Had zij anders verwacht? “Niet echt. Ik dacht niet dat de mensen publiekelijk voor mijn standpunt zouden kiezen. Dat, terwijl er heel veel mensen binnen de partij zitten die als mij denken, maar het niet openlijk uiten. Ze willen niet tegen de stroom in gaan.”

Etnel is blij dat zij tijdens en na het congres kalm is gebleven en niets heeft gezegd. “Ik ben nuchter gebleven en dat moet ik zo door blijven doen. Ik heb mensen achter mij, maar zie je deze twee benen, ze moeten op de grond blijven en mijn ogen staan wijd open”, zegt een nu rustige Etnel.

Binnen de NPS zelf ervaart de politica geen grote tegenwerking of misnoegen richting haar persoon. “Omdat er dus wel een grote groep bij de achterban zit die precies als ik denkt. Dat geeft mij dan weer recht van bestaan. Maar er zijn ook binnen de partij mensen die met een grote boog om mij heen lopen. Maar dat heeft geen invloed op mij. Ik doe mijn werk en ik schaad de partij niet. Dat is belangrijk.”

De NPS-parlementariër zegt zich op deze manier op te stellen, omdat zij de jeugd wil laten zien dat deze niet slaafs alles moeten doen wat van hen wordt gevraagd als ze weten dat zulks voor de partij en het land funest is. “Patricia Etnel heeft haar stem laten horen en zal dat altijd doen. Wie de frambo van me overneemt, moet met opgeheven hoofd kunnen zeggen dat Patricia Etnel de partij waardig heeft vertegenwoordigd.”

Niet verdwijnen

Het is volgens Etnel dus van groot belang dat de NPS blijft bestaan en dat niet met de partij gebeurt wat bijvoorbeeld de Progressieve Surinaamse Volkspartij is overkomen.

“Dat is toen gebeurd omdat leiders niet hebben gedaan wat ze moesten doen, op het moment dat het volk daarom vroeg. Dat mag niet gebeuren met de NPS. We zijn een grote partij geweest – en qua stemmen zijn we dat nog steeds – vanwege een zeker connectie met de achterban. We hebben daarnaast een enorme rol gespeeld in Suriname de afgelopen 76 jaar. De NPS mag niet verdwijnen.”

Volgens Etnel is het een raadsel waarom de regering-Santokhi/Brunswijk wel degelijk weet wat moet gebeuren, maar het toch niet doet. Ze valt voor het bewijs daarvan terug op haar periode in het parlement van 2015 tot 2020.

“In 2016 hebben we als oppositie nog gemeld dat je geen veren van een kale kikker kan plukken. Nu wordt BTW ingevoerd en dan over het algemeen 10 procent. Ik heb met presentatie en motivatie gepleit voor een gefaseerde doorvoering. Het is een chaos geworden en het is diezelfde kale kikker  van 2016 waar de regering nu veren  van denkt te plukken.”

‘”k vraag me elke dag af: ‘wat is gebeurd dat de president nu juist doet waar hij in die periode zo tegen was?’’

Leiderschap

Etnel benadrukt dat ze in haar pleidooi voor het belang van Suriname niemand wil ‘breken’. “Zo zit ik niet in elkaar. Als de president en vicepresident goed naar mijn pleidooi luisteren dan zullen ze zien dat ik ze juist sterker wil maken. Zeker president Santokhi, met wie ik samen in de oppositie heb gezeten, weet heel goed wat er moet gebeuren. Dat verkondigde hij toen ook. Ik vraag me elke dag af: ‘wat is gebeurd dat de president nu juist doet waar hij in die periode zo tegen was?’ Ik ben gewoon consequent gebleven.”

Eén van de meest belangrijke zaken die Etnel mist bij Santokhi is leiderschap. “Ik heb er geen enkele moeite mee dat onze president meer aandacht heeft voor zaken die dichtbij hem liggen. India bijvoorbeeld is belangrijk voor hem en zijn partij als Indiase diaspora. Maar dat is het niet voor een groot deel van de samenleving. Toch vind ik dat de president aan dat deel van de samenleving weinig ingang biedt.”

Goed en inclusief leiderschap laten zien zou volgens de politica bijvoorbeeld betekenen dat de president zou erkennen dat het slavernijverleden van belang is voor een grote groep in de samenleving.

“En dan zonder dat het koloniaal verleden compleet met contractarbeid erbij wordt gehaald. Dat is ook belangrijk en daar moet ook aandacht voor komen, maar geef de Afro-Surinamers die hiervoor ook nog strijd hebben geleverd de ruimte om hun ding te doen”, meent Etnel.

Volgens haar is het in dat kader van belang dat alle Afro-Surinamers zich bundelen om de onderlinge problemen beter te begrijpen en ook op te lossen. “Want pas als je bijvoorbeeld de koto goed kent, weet je hoe die te combineren met een sari. En dan weet je die sari ook naar waarde te schatten. Maar daarvoor moeten alle groepen in de samenleving die ruimte krijgen en dat mis ik bij deze president.”

Toekomst

De traditie van kadaverdiscipline doorbreken kan mogelijk gevolgen hebben voor haar verdere politieke carrière. “Efu na politiek ben de mi eindstation en efu na politiek ben seti mi kon, dan zou ik in de problemen kunnen komen ja. Maar ik verkeer in de gelukkige omstandigheid dat ik naar school ben gegaan. Ik heb mijn studie afgerond en ik kan netwerken. Ik vrees niet voor mijn toekomst”, zegt Etnel zelfverzekerd.

Ze heeft ook geen aspiraties om voorzitter te worden van de NPS. “Neuuuuuu!” zegt ze luid. “Ik streef er niet actief naar. Ik sluit niets uit, want soms lopen dingen heel raar. Maar het is niet iets dat ik in mijn toekomst zie nu.”