• donderdag 28 March 2024
  • Het laatste nieuws uit Suriname

Organisaties tekenen akkoord in Santigron

| de ware tijd | Door: Redactie

‘We moeten ook aan selfreparations doen’

Tekst en beeld Euritha Tjan A Way

PARAMARIBO — Het is een mix van nieuwe en oude informatie, deels gestoken in een humoristisch jasje van bewustwording, die de bewoners en belangstellenden in Santigron te horen krijgen. De zaal, waar de ‘Conferentie voor nazaten van tot slaaf gemaakten en inheemsen’ wordt gehouden, is zaterdagmiddag goed gevuld en mooi versierd met diverse soorten pangi. Er zijn ook jongeren aanwezig en dat stemt de organisatie goed. “Zij zullen het werk moeten voortzetten”, zegt Armand Zunder die namens de Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS) ook aanwezig is.

Trees verkoopt eten in

een tent dicht bij het gemeenschapshuis waar de conferentie wordt gehouden. De menulijst is deels een reflectie van de bromki dyari van Suriname. Er is pindarijst, saoto, afingi en alakondresoep. Ze zit er met een paar mensen. “Ja, ik vind dit wel goed. Busikondreman nanga fotoman na wan. We moeten elkaar niet meer discrimineren. We moeten samenbundelen”, zegt Trees wanneer haar mening gevraagd wordt. “Na den witman prati unu, ma na unu e tan ini a prati. A no ala sani na wit man schuld”, zegt een ander in de tent veelbetekenend.

Op 1 juli valt niets te vieren. We moeten

herdenken de eerste keer dat iemand uit Afrika voet aan wal zette in Suriname“

Wan kodo boto

De conferentie is georganiseerd door Marron Platform (Map) en Royal Fiiman Paansu en het thema luidt ‘Werken aan eenheid, bewustwording en Bundeling’. De twee organisaties tekenen in Santigron een overeenkomst om samen op te trekken om de nazaten van tot slaaf gemaakten te bundelen. “Marrons en stadscreolen waren niet in aparte boten. We zijn met één boot gekomen. Het is dat we een andere naam hebben gehad, maar we zijn één. Wan kodo boto”, zegt kapitein – aangeduid als kab’ten – Johannes Niavai. Hij is een begenadigd verteller en de zaal hangt aan zijn lippen.

Johannes Toyo, die voorzitter is van Map, start de conferentie en zegt uit dat het de bedoeling is om meer van deze bewustwordingsactiviteiten te houden. Map heeft als bedoeling de verschillende groepen onder de marrons samen te brengen en ook de nazaten in de stad zover te krijgen om te bundelen. “Maar dat bereik je niet door de mensen te zeggen dat ze een vuist moeten vormen. Je moet ze bewust maken van het belang”, legt Tojo uit.

Het uiteindelijke doel is om te komen tot een visie over reparations en herstelbetalingen. “Wij moeten gaan invullen wat na de komma van Rutte moet komen. En wij moeten onze agenda afwerken. Wat Rutte wil doen, dat mag hij doen”, zegt Zunder over de in december vorig jaar uitgesproken excuses van de Nederlandse premier voor de rol van het Nederlandse kabinet tijdens de slavernij. “Maar wij moeten zelf invullen wat wij willen.”

Tijdens zijn betoog legt hij uit wat precies cattle slavery is. “Onze voorouders waren ‘dingen’. Ze waren eigendom van de slavenmeesters die met hen deden wat ze maar wilden.” Onderzoekers in Nederland hebben niet de hele waarheid geschreven over de slavernij. Wel hebben zij geschreven hoe plantage-eigenaren geld konden lenen om plantages op te zetten en slaven te kopen. “Maar ze hebben niet geschreven hoe slaven als onderpand dienden voor dit soort leningen”, aldus Zunder.

Hij zegt dat Nederland er daarom niet zo makkelijk vanaf gaat komen door 200 miljoen euro beschikbaar te stellen voor bewustwording. “Slavernij heeft hen miljarden opgebracht. Wat wij willen is dat het tienpunten programma dat in Caricom-verband is vastgesteld wordt uitgevoerd.”

Selfreparations

Hij zegt dat er ook dingen zijn die de groep zelf kan doen. “Dat noemen we selfreparations. We zien dat inheemsen en marrons in de goudbusiness zitten, maar hoeveel van deze business komt henzelf ten goede? We moeten eraan werken om waarde toe te voegen aan het goud. Dat de gemeenschappen bijvoorbeeld twintig mensen selecteren om in het buitenland opgeleid te worden tot goudsmeden. Dan wordt het goud in Suriname gevonden en lokaal verwerkt tot de zo gewilde sieraden.”

Afgestudeerde goudsmeden zouden in het binnenland het verwerkte goud zelf moeten verkopen in plaats van dat gouden sieraden, zoals nu het geval is, in Paramaribo worden gekocht. Zo oppert Zunder. Zo kunnen de inheemsen en marrons de hele keten zelf in handen hebben en het meeste geld in hun gemeenschappen verdienen.

Hij vindt ook dat zwarte mensen van stad en binnenland bij elkaar moeten komen om een dag te bepalen voor gezamenlijke viering. “Op 1 juli valt niets te vieren. Op die datum kregen de tot slaaf gemaakten te horen dat ze nog tien jaar verplicht moesten werken. We moeten herdenken de eerste keer dat iemand uit Afrika voet aan wal zette in Suriname.”

Mentale vrijheid

Een ander aspect van selfreparations is om te repareren wat de witte man heeft gebroken. Dameini Djonel van Map vertelt dat er nog steeds systemen zijn die zwarte mensen uit elkaar houden. “We komen bij elkaar om plezier te maken, maar niet om na te denken en over onze mentale blokkades te komen.” Hij noemt onder meer de kerk, politiek en overheid die mensen uit elkaar halen.

“De kerk noemt de mensen in de dorpen die niet gedoopt zijn heiden. De politiek vindt dat je op een bepaalde partij moet stemmen om je belang te behartigen en noem maar op. We moeten in ons verstand vrij worden en ons verenigen dan hebben we gerepareerd wat de witte man heeft gebroken.”

Tojo vertelt dat Map met behulp van verschillende organisaties in Nederland een leiderschapsstructuur aan het opzetten is om alle granman in Suriname te verenigen. En om in die structuur te komen tot duurzame beslissingen de doelgroep rakende. “We zijn er langzaam aan mee bezig en het zal de manier waarop de verschillende marrongroepen met elkaar omgaan compleet veranderen.” Vanwege de stille loop van de inheemsen in Paramaribo zaterdag kwam de inleiding door een vertegenwoordiger van de inheemse gemeenschap te vervallen.

| de ware tijd | Door: Redactie